Jesienna aura może być prawdziwym wyzwaniem dla samopoczucia diabetyka. Zmienna pogoda, krótsze dni i chłód wpływają na organizm na kilka sposobów, co może utrudniać utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi.
Wysłuchaj cały artykuł:
Oto kluczowe obszary, na które warto zwrócić uwagę:
1. Wahania glikemii a pogoda
Choć bezpośredni wpływ samej „jesiennej aury” jest trudny do uchwycenia w badaniach, istnieją czynniki, które mogą destabilizować glikemię:
- Zmiany ciśnienia atmosferycznego: Nagłe zmiany ciśnienia, zwłaszcza związane z przechodzeniem chłodnych frontów atmosferycznych (typowe dla jesieni), mogą utrudniać kontrolowanie poziomu cukru. Niektóre źródła sugerują, że może to wpływać na gęstość krwi, co przekłada się na trudności w utrzymaniu stabilnej glikemii.
- Niższe temperatury: Chłód sam w sobie może być dla organizmu stresem, co teoretycznie może prowadzić do uwolnienia hormonów (jak kortyzol) i podniesienia poziomu cukru. Z drugiej strony, niektóre badania wskazują, że umiarkowanie niskie temperatury mogą poprawiać wrażliwość na insulinę. Najważniejsze jest jednak unikanie wyziębienia.
- Problemy ze sprzętem: Duża wilgotność lub niższe temperatury mogą wpływać na działanie glukometrów i pomp insulinowych. Warto trzymać sprzęt blisko ciała, w temperaturze pokojowej.
2. Sezonowe obniżenie nastroju (SAD)
Jesień to przede wszystkim mniej słońca, co u wielu osób wywołuje sezonowe obniżenie nastroju (SAD) lub po prostu „jesienną chandrę”. Dla diabetyka jest to szczególnie istotne:
- Większy apetyt na węglowodany: W obniżonym nastroju mamy naturalną skłonność do sięgania po „pocieszacze”, czyli słodycze i produkty bogate w węglowodany proste. To bezpośrednie zagrożenie dla wyrównania cukrzycy.
- Brak motywacji do działania: Apatia i zmęczenie związane z SAD sprawiają, że trudniej jest zmobilizować się do regularnej aktywności fizycznej, która jest fundamentem leczenia cukrzycy.
- Błędne koło: Gorszy nastrój utrudnia samokontrolę (np. rzadsze mierzenie cukru), co prowadzi do wyższych glikemii. Z kolei wysoki poziom cukru we krwi sam w sobie może powodować zmęczenie i drażliwość, dodatkowo pogarszając samopoczucie.
3. Zwiększone ryzyko infekcji
Jesień to sezon przeziębień i grypy. Dla osoby z cukrzycą każda infekcja, nawet banalny katar, to poważne wyzwanie:
- Insulinooporność: Podczas choroby, zwłaszcza z gorączką, organizm walcząc z infekcją, staje się mniej wrażliwy na insulinę (zarówno własną, jak i tę podawaną).
- Wysokie glikemie: Efektem jest gwałtowny wzrost poziomu cukru we krwi, który bardzo trudno jest opanować. Często konieczne jest tymczasowe zwiększenie dawek insuliny (po konsultacji z lekarzem).
- Ryzyko kwasicy: Utrzymująca się wysoka glikemia podczas infekcji zwiększa ryzyko groźnych powikłań, np. kwasicy ketonowej.
4. Zmiana diety i aktywności
- Mniejsza aktywność: Krótsze dni, deszcz i chłód nie zachęcają do spacerów czy uprawiania sportu na zewnątrz. Spadek codziennej, spontanicznej aktywności fizycznej to mniejsze zużycie glukozy i wyższe cukry.
- Cięższa dieta: Jesienią naturalnie sięgamy po bardziej kaloryczne, tłustsze i rozgrzewające potrawy, które mogą być trudniejsze do zbilansowania pod kątem glikemicznym.
Jak sobie radzić jesienią z cukrzycą?
Mając świadomość tych wyzwań, można skutecznie im przeciwdziałać:
- Częstsza samokontrola: To absolutna podstawa. Jeśli czujesz się gorzej, jesteś przeziębiony lub masz gorszy nastrój – mierz cukier częściej niż zwykle, aby szybko reagować na wahania.
- Ruch to zdrowie (także jesienią): Nie rezygnuj z aktywności. Ubierz się odpowiednio i idź na spacer – nawet 30 minut marszu w deszczu (w dobrych butach i kurtce) jest lepsze niż siedzenie w domu. Rozważ aktywność w pomieszczeniach: basen, siłownia, joga czy ćwiczenia w domu.
- Wykorzystaj sezonowe dary: Jesienna dieta cukrzycowa może być pyszna i zdrowa. Korzystaj z warzyw o niskim indeksie glikemicznym: dyni, cukinii, bakłażana, papryki, brokułów czy kalafiora. Przygotowuj rozgrzewające, lekkostrawne zupy-kremy.
- Dbaj o odporność: Wysypiaj się, unikaj stresu i dbaj o higienę, aby zminimalizować ryzyko infekcji. Rozważ szczepienie przeciwko grypie (skonsultuj to ze swoim lekarzem).
- Walcz z chandrą: Jeśli czujesz spadek nastroju, nie ignoruj tego. Staraj się „łapać” jak najwięcej światła dziennego (np. spaceruj w porze lunchu). Dbaj o relaks i higienę snu. Jeśli apatia się przedłuża, porozmawiaj o tym z lekarzem.
